Zand
Zand is een korrelig sedimentgesteente. In de meeste Europese definities van zand moeten de korrels een diameter hebben van 63 micrometer tot 2 millimeter. De korrels van dit gesteente zijn grover dan die van slib en minder grof dan die van grind.
Subcategorieën
Binnen de korrelgrootte van zand zijn er enkele subcategorieën om de soorten zand te karakteriseren. In de volgende tabel worden ze beschreven.
| Type | Korrelgrootte |
|---|---|
| Grof zand | > 0.63 - ≤ 2.0 mm |
| Medium grof zand | > 0.2 - ≤ 0.63 mm |
| Fijn zand | > 0.063 - ≤ 0.2 mm |
Bepalen zandgrootte
Er zijn hulpmiddelen om de fractiemaat van het zand te bepalen. Vaak kan een zandliniaal worden gebruikt als hulpmiddel bij het bepalen van de fractie.
Combinaties
Zand met schelpen
Schelpenzand bestaat hoofdzakelijk uit schelpen van mariene organismen zoals brachipoden, kokkels, oesters, enz. Gewoonlijk gevonden dicht bij of in de buurt van zee.
Zandig grind/grindig zand
Dit is een combinatie tussen grind en zand. Waarbij het voornaamwoord de kleinere aanwezige fractie beschrijft.
Zandige kalksteen
Kalksteen is vaak onzuiver. Calciumcarbonaat kan in alle verhoudingen gemengd zijn met siliclastisch materiaal (klei, zand), maar calciumcarbonaat moet wel het grootste deel uitmaken. Anders hebben we kalkhoudende zandsteen of mergel in plaats van kalksteen. De term "mergel" wordt meestal in het veld gebruikt en vaak worden enigszins modderige kalkstenen, zelfs als zij meer calciumcarbonaat dan modder bevatten, zo genoemd. Wanneer zand een grote fractie in het mengsel uitmaakt, kan men spreken van een zandige kalksteen.
Zandig leem
Deze grondsoort heeft tussen 0%-50% siltdeeltjes, tussen 50%-70% zanddeeltjes en tussen 0%-20% kleideeltjes. De textuur van dit type leem is iets grover dan leem, maar verschilt niet veel.
Zandige mergel
Mergel is een sedimentgesteente dat bestaat uit klei, kleisteen en kalksteen. Mergel is een overgangsfase van schalie naar kalksteen. De afbakening van deze gesteentesoort is niet erg nauwkeurig, maar in Nederland spreekt men van mergel als 25%-75% van het gesteente uit kalk bestaat. Door de platsgewijze en verzwakte structuur erodeert dit gesteente zeer gemakkelijk en is het zeer kwetsbaar voor verwering. Wanneer een mergel is samengesteld uit zand- en mergeldeeltjes en het hoofdbestanddeel mergel blijft, kan men spreken van een zandige mergel.
Referentie
- NEN-EN-ISO 14688-1:2019
