Met deze handmatige techniek kan de diepte van de waterbodem worden gemeten. De peilstok heeft een voet. Deze wordt verticaal naar beneden gelaten tot op de waterbodem. Vervolgens wordt de hoogte van de waterkolom boven de voet gemeten.

Een peilhengel is een peilstok aan een hengel. Het verschil tussen een stok en een hengel ligt in de benadering van de waterbodem via de kant (hengel) of vanuit een boot (stok). Indien de voet wordt uitgewisseld voor een punt kan ook de dikte van het ‘slappe’ (niet-geconsolideerde) sediment of sliblaag worden bepaald.